Trang tin Năng suất Chất lượng
ngành Công Thương

Chi tiết: IATF 16949

IATF 16949 (trước đây là ISO/TS 16949:2009) là một tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng dành riêng cho các nhà cung cấp linh kiện Ô tô, IATF 16949 có tên gọi đầy đủ dịch ra tiếng việt là Hệ thống quản lý chất lượng – Các yêu cầu cụ thể dành cho việc áp dụng ISO 9001 đối với các tổ chức sản xuất Ô tô và cung cấp các dịch vụ, linh kiện Ô tô. IATF16949 là tiêu chuẩn được biên soạn bởi Hiệp hội Ô tô Thế giới (IATF – International Automotive Task Force) với sự hỗ trợ của ủy ban TC 176 (Technical Committee 176) của tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO. Tổ chức ISO thay mặt IATF ban hành tiêu chuẩn IATF 16949.

Vì IATF 16949 dựa trên hai nền tảng cơ bản là 8 nguyên tắc quản lý chất lượng và việc thỏa mãn các yêu cầu cụ thể của khách hàng, nhằm phát triển hệ thống quản lý chất lượng để cải tiến liên tục, tập trung vào phòng ngừa khuyết tật, giảm sự biến động và lãng phí trong chuỗi cung ứng.

Mục đích của IATF 16949 là cải tiến liên tục, phòng ngừa sai lỗi, giảm biến động và giảm lãng phí trong chuỗi cung cấp. Tiêu chuẩn này yêu cầu các nhà cung cấp phải tập trung vào cải tiến liên tục trong toàn bộ tổ chức. IATF 16949 cũng yêu cầu đơn vị áp dụng phải tăng cường công tác đào tạo nâng cao năng lực và nhận thức của người lao động, quy định trách nhiệm của người lao động đối với vấn đề chất lượng. Năng lực của cán bộ được đề cập khá chi tiết tại các nội dung như thiết kế quá trình, thiết kế và phát triển, theo dõi và đo lường quá trình, sản phẩm, phân tích dữ liệu

1. Lợi ích khi thực hiện

Việc áp dụng IATF 16949 về cơ bản có các đặc điểm tương đồng với ISO 9001. Đặc điểm này mang lại cho IATF 16949 một lợi thế lớn khi cùng lúc có được sự công nhận của toàn hiệp hội cũng như sự phổ cập có tính toàn cầu của một tiêu chuẩn thông dụng. Thuận lợi này giúp cho doanh nghiệp vượt qua rào cản bởi các yêu cầu khắt khe mang tính đặc thù của từng hãng lớn trên thế giới thông qua:

1. Cải tiến chất lượng sản phẩm và quá trình quản lý thông qua hoạt động bằng việc bám sát và cập nhật thường xuyên các yêu cầu của khách hàng, nâng cao sự thoả mãn của khách hàng; hợp lý hoá và tối ưu hoá mặt bằng, dây chuyền sản xuất; đặc thù và phù hợp trong ngành ô tô nhằm ứng phó với các biến đổi của môi trường kinh doanh, đòi hỏi của thị trường;

2. Cung cấp niềm tin đối với các tổ chức áp dụng và được chứng nhận IATF 16949 trên toàn thế giới nhằm giảm bớt các chi phí sản xuất không cần thiết như chi phí vận chuyển, bảo quản hoặc phải làm lại do làm đúng ngay từ đầu thông qua mục tiêu, kế hoạch, chi phí phí chất lượng hay tiến độ giao hàng;

3. Giảm thiểu sự khác biệt về chất lượng;

4. Tăng năng suất lao động;

5. Hình thành ngôn ngữ chung trong sản xuất và kinh doanh, tránh các hiểu lầm hoặc cản trở hoạt động cải tiến

2. Đối tượng áp dụng

Bất kỳ tổ chức nào trong chuỗi cung cấp ô tô thỏa mãn tiêu chí sau đây đều có thể áp dụng và đăng ký chứng nhận IATF 16949:

1) Về phạm vi áp dụng:

Quy định kỹ thuật này (IATF 16949), cùng với các yêu cầu của ISO 9001, xác định các yêu cầu của hệ thống quản lý chất lượng đối với việc thiết kế và phát triển, sản xuất và, khi thích hợp, lắp ráp và cung cấp dịch vụ về các sản phẩm liên quan đến ô tô.

Quy định kỹ thuật này có thể áp dụng đối với các cơ sở của tổ chức ở đó việc sản xuất và/ hoặc các bộ phận dịch vụ được quy định bởi khách hàng được sản xuất ra.

2) Thuật ngữ “Ô tô” (Automotive) phải được hiểu bao gồm: ô tô, xe tải (nhẹ, trung, nặng), xe buýt, xe máy.

3) Các địa điểm, cơ sở sản xuất và cung cấp dịch vụ (sites) trong chuỗi cung ứng ô tô bao gồm:

  • Các địa điểm ở đó diễn ra các quá trình sản xuất gia tăng giá trị.
  • Các cơ sở vệ tinh cung cấp các chi tiết gia tăng giá trị, các thành phần, sản phẩm, lắp ráp bán thành phẩm và dịch vụ tham gia vào chuỗi cung cấp cho nhà sản xuất thiết bị gốc – OEM (Original Equipment Manufacturer).
  • Các cơ sở vệ tinh trong chuỗi cung cấp ô tô, ở đó sản xuất ra các nguyên vật liệu sản xuất, các chi tiết; các sản phẩm lắp ráp, hoặc cung cấp dịch vụ gia tăng giá trị để hoàn thiện sản phẩm, ví dụ như xử lý nhiệt, hàn, sơn, mạ điện…. cho các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) có áp dụng tiêu chuẩn này.
  • Các đơn vị chức năng hỗ trợ, dù đặt tại chỗ hay ở nơi khác (như trung tâm thiết kế, trụ sở chính và trung tâm phân phối), là những đơn vị thuộc diện cần được đánh giá nhưng không được chứng nhận độc lập theo tiêu chuẩn này.

3. Cách thức áp dụng

Tương tự quá trình triển khai các hệ thống quản lý dựa trên tiêu chuẩn (standard-based management) như ISO 9001, ISO 22000…, quá trình xây dựng và thực hiện hệ thống quản lý chất lượng theo IATF 16949 cũng đi theo nguyên lý PDCA (Plan-Do-Check-Act), gồm các bước sau:

1. Chuẩn bị

  • Xác định mục đích, phạm vi xây dựng hệ thống quản lý chất lượng;
  • Lập Ban chỉ đạo triển khai IATF 16949;
  • Bổ nhiệm các vị trí trách nhiệm theo yêu cầu tiêu chuẩn, gồm Đại diện Lãnh đạo về chất lượng (QMR/ Quality Management Representative); Đại diện khách hàng (CR/ Customer Representative), và phân công trách nhiệm Thư ký thường trực (khi cần thiết);
  • Đào tạo nhận thức chung về IATF 16949;
  • Đánh giá thực trạng theo yêu cầu IATF 16949 (Gap analysis);
  • Lập kế hoạch thực hiện (gồm kế hoạch tổng thể triển khai IATF 16949 và kế hoạch chi tiết triển khai giai đoạn xây dựng hệ thống văn bản);
  • Chuẩn bị và phân bổ nguồn lực cần thiết để triển khai xây dựng, thực hiện hệ thống.

2. Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng

  • Đào tạo về phương pháp xây dựng hệ thống văn bản;
  • Xây dựng hệ thống văn bản quản lý chất lượng, bao gồm:
  • Chính sách chất lượng, mục tiêu chất lượng;
  • Sơ đồ quá trình (Process mapping), Kế hoạch kiểm soát (Control Plan);
  • Sổ tay chất lượng;
  • Các quy trình (các quy trình bắt buộc thiết lập theo yêu cầu của tiêu chuẩn và các quy trình khác cần thiết cho tổ chức);
  • Các hướng dẫn công việc;
  • Các biểu mẫu.
  • Xác định nhu cầu đào tạo cho nhân viên về các kỹ năng cần thiết; lập kế hoạch và thực hiện đào tạo để đáp ứng nhu cầu này, trong đó tối thiểu về:
  • Tổng quan về hệ thống quản lý chất lượng theo IATF 16949 đã thiết lập;
  • Kỹ năng thực hành 05 công cụ thiết yếu khi thực hiện IATF 16949 (5 Core Tools, bao gồm: Hoạch định chất lượng sản phẩm nâng cao – APQP (Advanced Product Quality Planning), Quá trình phê chuẩn chi tiết – PPAP (Part Approval Process), Phân tích các hệ thống đo lường – MSA (Measurement Systems Analysis), Mô hình sai lỗi và phân tích tác động – FMEA (Failure Mode and Effect Analysis), Kiểm soát quá trình bằng kỹ thuật thống kê – SPC (Statistical Process Control));
  • Kỹ năng giải quyết vấn đề; kỹ năng làm việc nhóm…

3. Triển khai áp dụng

  • Phổ biến, hướng dẫn áp dụng các tài liệu của hệ thống;
  • Triển khai, giám sát việc áp dụng tại các đơn vị, bộ phận;
  • Xem xét và cải tiến các quy trình, tài liệu nhằm đảm bảo kiểm soát công việc một cách thuận tiện, hiệu quả.

4. Đánh giá nội bộ và xem xét của lãnh đạo

  • Đào tạo Đánh giá viên nội bộ hệ thống quản lý chất lượng theo IATF 16949;
  • Lập kế hoạch và tiến hành đánh giá nội bộ;
  • Khắc phục, cải tiến hệ thống sau đánh giá;
  • Xem xét của lãnh đạo về chất lượng.

5. Đăng ký và đánh giá chứng nhận

  • Lựa chọn và đăng ký tổ chức chứng nhận (là tổ chức đã được IATF công nhận chính thức: xem thông tin tại www.iatfglobaloversight.org/certBodies.aspx);
  • Đánh giá trước chứng nhận (Pre-audit) (tùy chọn);
  • Đánh giá chứng nhận giai đoạn 1 (Readiness review);
  • Khắc phục, cải tiến;
  • Kiểm tra xác nhận lại để khẳng định sự sẵn sàng của hệ thống sau khi đánh giá giai đoạn 1;
  • Đánh giá chứng nhận giai đoạn 2 (Certification audit);
  • Khắc phục, cải tiến;
  • Nhận chứng chỉ IATF 16949 (có hiệu lực trong 3 năm);
  • Duy trì, cải tiến liên tục hệ thống và chịu sự giám sát định kỳ (9 hoặc 12 tháng) của tổ chức chứng nhận.