Năm 2015, ngành Da giày Việt Nam đã xuất khẩu được hơn 14,5 tỷ USD vượt sớm so với kế hoạch đề ra. Đây là kết quả có được nhờ hiệu ứng tích cực từ nhưng FTA. Theo Hiệp hội da giầy, trong năm 2015 tốc độ phát triển của ngành ổn định, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu ở các thị trường truyền thống như Âu, Mỹ, Nhật Bản tốt. Bên cạnh đó, xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng vượt bậc đạt khoảng 600 triệu USD.
Năm 2016, xu hướng dịch chuyển sản xuất về vùng nông thôn, tận dung nguồn lao động nên quy mô sản xuất và sản lượng của ngành đã tăng nhanh đặc biệt là có nhiều doanh nghiệp Nhật Bản và Đài Loan đổ vốn đầu tư xây dựng nhà xưởng sản xuất quy mô lớn. Theo đánh giá của Lefaso, kim ngạch xuất khẩu giầy sang Trung Quốc tăng mạnh là do đồng Nhân dân tệ phá giá, gây sức ép cho các doanh nghiệp giầy gia công tại Trung Quốc. Hơn nữa, chi phí nhân công tại Trung Quốc cũng gấp đôi so với Việt Nam. Vì vậy, nhiều nhà đầu tư đã chuyển dịch sản xuất giầy dép sang Việt Nam và nhập khẩu ngược lại Trung Quốc.
Có thể nói rằng, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) đã ký kết, Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) và AEC là những yếu tố tác động mạnh đến sự phát triển của ngành da giầy.
Cụ thể EVFTA có hiệu lực đúng vào thời điểm ưu đãi theo Quy chế GSP kết thúc, hơn nữa EVFTA hấp dẫn hơn với đa phần các dòng thuế giảm về 0% tạo điều kiện tốt cho xuất khẩu vào thị trường EU với mức tăng khoảng 20 – 30%; Lộ trình cắt giảm thuế của Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN cuối năm 2015, thuế suất đối với xuất khẩu giầy dép vào Cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ về 0%. Điều này có tác động 2 chiều cả có xuất khẩu sản phẩm giầy đồng thời nhập khẩu nguyên phụ liệu cho ngành từ các quốc gia gần gũi về mặt địa lý.
Bên cạnh những thuận lợi này, FTA cũng tạo ra sức ép không nhỏ lên các doanh nghiệp như ngay trong trong năm 2015, thị trường xuất khẩu giầy dép Việt Nam đã dựng lên một loạt hàng rào phi thuế quan như thay đổi đạo luật REACH, tiêu chuẩn về formaldehyd và azo cho sản phẩm da thuộc xuất sang EU, yêu cầu về trách nhiệm xã hội … Hơn nữa, doanh nghiệp sẽ phải đóng phí bảo hiểm theo mức lương thực trả cho người lao động, chi phí logictics, phụ phí tàu cảng cũng tăng …
Mặc dù vậy, Lefaso sẽ luôn hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc cập nhật những thay đổi về chính sách hay quy định mới, đưa các doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường, kết nối doanh nghiệp với các tổ chức tín dụng cho hoạt động mở rộng sản xuất kinh doanh.
Ngoài những hỗ trợ từ bên ngoài, những thuận lợi và khó khăn khách quan, doanh nghiệp cũng cần chủ động đầu tư công nghệ để sản xuất ra sản phẩm chất lượng cao, đa dạng về kiểu dáng mẫu mã, xây dựng doanh nghiệp theo đáp ứng nhưng yêu cầu của khách hàng như áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, quản lý môi trường, công cụ nâng cao năng suất chất lượng, cải thiện hình ảnh của doanh nghiệp, quan tâm tới trách nhiệm xã hội … nhằm tăng cạnh tranh và thu hút mở rộng thị trường xuất khẩu sang các thị trường khó tính đồng thời đảm báo sự phát triển bền vững, dài hạn. Với đà phát triển như hiện nay, tới cuối năm 2016, dự tính xuất khẩu giầy da sẽ tăng khoảng 15 – 20% so với năm 2015.
Văn phòng NSCL (tổng hợp)
