Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng tiết kiệm bằng việc áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo ISO 50001 tại Công ty Cổ phần Cơ khí Luyện kim (SADAKIM)

Việc thiết lập, áp dụng và duy trì Hệ thống Quản lý Năng lượng theo Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 được coi là giải pháp hữu hiệu cho vấn đề quản lý năng lượng tại doanh nghiệp. Thông qua việc đưa ra các yêu cầu đối với một Hệ thống Quản lý Năng lượng, Tiêu chuẩn ISO 50001:2011 góp phần quan trọng trong việc sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả, do đó mang lại những lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp.

Là một trong 12 Doanh nghiệp được Công ty TNHH Năng lượng Toàn Cầu lựa chọn đế hỗ trợ thí điểm, Công ty Cổ phần Cơ khí Luyện kim (SADAKIM) đã thành công khi áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001, SADAKIM. Điều này thể hiện doanh nghiệp đã có nhận thức về việc xây dựng các hệ thống quản lý để nâng cao hiệu suất hoạt động trong dây chuyền sản xuất của mình.

SADAKIM là công ty được thành lập từ tháng 02/2007, trước đây là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Công ty Thép Miền Nam, thành lập năm 1981 trên cơ sở sát nhập hai đơn vị thuộc Công ty Luyện Kim Đen là: Công ty SADAKIM  và Xí nghiệp Cơ khí Sửa chữa.

SADAKIM là một đơn vị chuyên ngành sản xuất sản phẩm đúc bằng gang thép, kim loại màu theo đúng tiêu chuẩn Việt Nam, tiêu chuẩn quốc tế. Các sản phẩm sau gia công cơ khí, điện xỉ, rèn, nhiệt luyện và các sản phẩm kết cấu thép (thiết bị, cụm thiết bị) cung cấp cho ngành Cơ khí chế tạo, phụ tùng thay thế của thị trường trong nước, thay thế hàng nhập khẩu và xuất khẩu.

1. Đánh giá sơ bộ tình hình quản lý và sử dụng năng lượng tại Công ty

Công ty Cổ phần Cơ khí Luyện kim là một doanh nghiệp lớn và điển hình trong ngành luyện kim và gia công cơ khí. Công ty cũng đã có những nhận định ban đầu trong việc làm sao để sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng thông qua:

• Công ty có ghi chép lại số liệu năng lượng trong từng ca sản xuất và có thực hiện báo cáo với Lãnh đạo trong việc tiêu thụ năng lượng hằng năm;
• Hằng năm, công ty đều tổ chức các cuộc đóng góp sáng kiến để cải tiến hệ thống thiết bị nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng;
• Công ty đã lên kế hoạch định kì bảo trì/ bảo dưỡng thiết bị và đã có kế hoạch kiểm tra hoạt động bảo dưỡng/ sửa chữa thiết bị;
• Định kỳ hằng năm, Công ty đều tổ chức đào tạo nâng cao tay nghề và bậc thợ cho công nhân, việc đào tạo này đã được lồng ghép một số các yêu cầu khi vận hành máy để tránh việc vận hành sai gây tốn thời gian sản xuất, phát sinh nhiều sản phẩm lỗi và hao phí năng lượng;
• Ngoài ra, Công ty đã xây dựng hướng dẫn trong việc bảo trì/ bảo dưỡng thiết bị và đặt tại các khu vực sản xuất để Công nhân kịp thời tra cứu và thao tác đúng;
• Công ty đã thực hiện một số yêu cầu pháp lý như lập Báo cáo Kiểm toán năng lượng và các kế hoạch sử dụng năng lượng Tiết kiệm & hiệu quả

Tuy nhiên, Công ty vẫn còn những tồn tại gây cản trở đến hiệu quả của việc quản lý năng lượng như:

• Công ty chưa xây dựng Chính sách năng lượng. Do đó, các chủ trương của Công ty trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả chưa được truyền đạt rộng rãi cho cán bộ – công nhân trong Công ty hiểu và thực hiện;
• Kết quả phân tích năng lượng chưa được phân tích cụ thể. Công ty chưa xác định được các chỉ số hiệu quả năng lượng của Công ty cũng như xây dựng được các mục tiêu, chỉ tiêu và kế hoạch năng lượng;
• Kết quả của việc sử dụng năng lượng chưa được lập thành báo cáo chi tiết và trình bày tới Lãnh đạ;
• Việc quản lý năng lượng chưa được phân công và quy định về trách nhiệm thực hiện cũng như chưa có một quy định rõ ràng về cách thức thực hiện.

Từ những điểm trên, có thể thấy các hoạt động quản lý năng lượng còn phụ thuộc chủ quan vào cán bộ phụ trách mảng năng lượng của Công ty. Do đó, để tăng hiệu quả quản lý năng lượng, Công ty phải xây dựng một Hệ thống Quản lý năng lượng phù hợp với quy mô và chức năng của SADAKIM.

2. Các bước thực hiện xây dựng hệ thống Quản lý năng lượng theo ISO 50001 tại Doanh nghiệp

3. Kết quả thực hiện tại doanh nghiệp

Kết quả của quá trình Xây dựng hệ thống QLNL được thể hiện như sau:

Hệ thống tài liệu ISO 50001 đã được hoàn thiện và được đưa vào sử dụng.

• Hệ thống tài liệu năng lượng bao gồm:
• Các tài liệu này đã được công ty áp dụng triển khai trong thực tế. Việc áp dụng các quy trình này đóng góp không nhỏ cho việc cải thiện tình hình Quản lý năng lượng tại Công ty trong thời gian gần đây.

Các chỉ số hiệu quả đã có thay đổi tích cực.

• Trong năm 2017 – 2018, Công ty đã tiết kiệm được 67% tiêu thụ năng lượng nhờ vào việc thực hiện các giải pháp quản lý và kĩ thuật.
• Công ty đã thực hiện một số giải pháp Tiết kiệm năng lượng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng như: Tuyên truyền, nâng cao ý thức sử dụng năng lượng hiệu quả; Mở các lớp đào tạo, tập huấn vận hành cho CB-CNV; Thực hiện bảo dưỡng, bảo trì định kỳ 1 tháng/lần đối với các thiết bị trong dây chuyền sản xuất, đặc biệt là đối với hệ thống lò trung tần và hệ thống khí nén; Đầu tư lắp đặt hệ thống tủ bù công suất phản kháng, nâng cao hệ số Cosphi từ 0.78 lên 0.96 đối với hệ thống dây chuyền sản xuất tại xưởng Đúc; Thay thế dần các máy điều hòa 2 cục bằng máy điều hòa không khí inverter, có gắn sao tiết kiệm năng lượng; Thay thế dần các đèn chiếu sáng truyền thống bằng đèn Led…

4. Các thuận lợi và khó khăn khi xây dựng Hệ thống QLNL

Thuận lợi

Việc Công ty đã triển khai xây dựng hệ thống Quản lý Chất lượng theo ISO 9001 đã tạo một số thuận lợi khi xây dựng hệ thống Quản lý Năng lượng do:

• Một số điều khoản của ISO 9001 tương thích với điều khoản của ISO 50001, do đó người QLNL dễ dàng để hiểu những yêu cầu chung và các quá trình thực hiện;
• Công ty đã ban hành các quy trình quản lý mà trong đó, Hệ thống QLNL theo ISO 50001 hoàn toàn có thể sử dụng được, điều đó sẽ giúp rút ngắn gọn thời gian đào tạo vận hành hệ thống QLNL;
• Cán bộ – công nhân viên Công ty đã tạo thói quen trong việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, điều này là một lợi thế khi việc áp dụng hệ thống Quản lý năng lượng khi các hệ thống có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Ngoài ra, quyết tâm của Lãnh đạo trong việc tham gia xây dựng Hệ thống QLNL cũng là một lợi thế rất lớn giúp thúc đẩy cán bộ – công nhân viên chấp hành nghiêm chỉnh các hoạt động của Hệ thống Quản lý Năng lượng.

Khó khăn

Tích hợp với các hệ thống quản lý hiện hành tại Công ty

Hiện tại, Công ty đang vận hành hệ thống ISO 9001. Do đó, để đảm bảo việc quản lý hai hệ thống không bị chồng chéo lẫn nhau, cần phải xem xét kỹ các điểm tương đồng và tương khắc của hai hệ thống để việc tích hợp hồ sơ không tạo ra sự xung đột trong quá trình làm việc và đảm bảo tính hiệu quả trong việc vận hành và gọn nhẹ trong tổ chức.

Nguồn lực của doanh nghiệp

Để việc triển khai hệ thống QLNL đạt được hiệu quả cao, Công ty phải sử dụng các nguồn lực sẵn có (bao gồm nguồn nhân lực, trang thiết bị, điều kiện tài chính,…), các nguồn lực này được làm rõ thông qua văn bản và được Lãnh đạo Công ty xác nhận.

Tuy nhiên, các nguồn lực tại Công ty có giới hạn, không thể áp dụng hệ thống QLNL cho toàn bộ Công ty. Do đó, cần phải phân vùng các khu vực sử dụng năng lượng thành các khu vực nhỏ. Như vậy, hoạt động quản lý năng lượng được tập trung thực hiện cho các khu vực ưu tiên, nơi có mức tiêu thụ năng lượng lớn. Điều này giúp Công ty tiết kiệm được nguồn nhân lực quản lý hệ thống năng lượng mà vẫn đảm bảo việc tiêu thụ năng lượng được kiểm soát.

Nhận thức của Lãnh đạo và văn hóa Công ty

Thực tế cho thấy hầu hết các hệ thống QLNL hoạt động không đạt hiệu quả là do Lãnh đạo thiếu sự quan tâm đến hoạt động của hệ thống. Điều này khiến Hệ thống quản lý mang tính hình thức, không đi vào thực tế làm việc của người lao động, thậm chí là đánh mất hoàn toàn tính hiệu quả của nó, khiến nó chỉ tồn tại trên giấy tờ.

Vì vậy, để hệ thống QLNL hoạt động có hiệu quả, Lãnh đạo Công ty Cổ phần Cơ Khí Luyện Kim đã cam kết việc xây dựng hệ thống QLNL và quan tâm nhiệt tình đến việc áp dụng vận hành hệ thống.

Ngoài ra, văn hóa Công ty cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng hệ thống QLNL. Mỗi công ty đều có một tập quán làm việc khác nhau, Mỗi phong cách quản lý khác nhau tạo nên cách thức làm việc khác nhau của người lao động. Tại Công ty Cổ phần Cơ khí Luyện Kim, việc điều chỉnh hệ thống Quản lý năng lượng phù hợp với văn hóa làm việc tại Công ty gặp phải nhiều khó khăn do rào cản từ nhận thức cán bộ – công nhân viên và ngay cả chính bản thân người quản lý.

5. Kết luận

Để việc Sử dụng năng lượng Tiết kiệm & hiệu quả đạt được những kết quả như mong muốn, Công ty cần phải duy trì hoạt động của hệ thống Quản lý năng lượng, việc duy trì này có thể giúp cho công ty:

• Tiết giảm chi phí sử dụng năng lượng, nâng cao hiệu suất và tuổi đời vận hành của máy móc, thiết bị;
• Kiện toàn hệ thống QLNL, đảm bảo quản lý sử dụng năng lượng hiệu quả cho toàn bộ các hệ thống, thiết bị sử dụng năng lượng trong trường hợp thay đổi công nghệ, máy móc, thiết bị;
• TKNL đang dần hòa nhập vào văn hóa chung của Công ty được thể hiện qua các phong trào thi đua TKNL, khẩu ngữ, các trang tin tức TKNL trên Website…;
• Nâng tầm thương hiệu các sản phẩm xuất khẩu của SADAKIM thông qua Chứng nhận đánh giá hệ thống QLNL đạt Tiêu chuẩn ISO 50001 của Quasert;
• TKNL góp phần giảm phát thải CO₂, giảm ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh đó, SADAKIM cần phải thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo nâng cao nhận thức về tiết kiệm năng lượng cũng như chủ động hơn trong công việc, không ngừng cải tiến và nâng cao chất lượng công việc của mình.

Nguồn: Năng lượng Toàn Cầu