Một cái nhìn tổng quan về Cách mạng Công nghiệp 4.0 và công nghệ 4.0

Trong thời gian vừa qua, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là cụm từ được các báo chí nhắc đến rất nhiều. Từ các công ty sản xuất, các công ty dịch vụ đến các đơn vị quản lý nhà nước về giáo dục, bảo hiểm, khoa học công nghệ. Tuy nhiên, người lao động, đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất của cuộc cách mạng này và ngay cả những cán bộ quản lý của nhà nước cũng nhiều người chưa rõ về khái niệm cũng như những công nghệ cơ bản của CMCN4.0. Bài viết xin được giới thiệu một cách tóm tắt về những vấn đề này và sự ảnh hưởng tới sản xuất công nghiệp.

Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là gì?

Trong lịch sử phát triển, thế giới đã từng trải qua 3 cuộc cách mạng công nghiệp mang tới nhiều thay đổi lớn. Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng lần 2 diễn ra nhờ áp dụng điện năng để sản xuất hàng loạt. Cuộc cách mạng lần 3 sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Hiện nay, cách mạng công nghiệp lần thứ tư dựa trên sự phát triển của công nghệ số giúp tích hợp tất cả các công nghệ để tối ưu hóa quy trình, phương thức sản xuất mà không cần hoặc rất ít có sự tham gia của con người để hình thành nên nhà máy thông minh.

Những công nghệ cơ bản của CMCN4.0

Trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, để hình thành nên nhà máy thông minh thì những công nghệ dưới đây là nền tảng:

• Trí tuệ nhân tạo (AI): Được tạo ra với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi thông minh như con người. Trí tuệ nhân tạo khác với việc lập trình logic trong các ngôn ngữ lập trình là ở việc ứng dụng các hệ thống học máy (machine learning) để mô phỏng trí tuệ của con người trong các xử lý mà con người làm tốt hơn máy tính. • Internet of Things: Công nghệ kết nối vạn vật giúp cho mọi máy móc, thiết bị trong nhà máy có thể kết nối với nhau hình thành nên một mạng không gian ảo. Trong không gian ảo này, các thiết bị sẽ chia sẻ dữ liệu với nhau và với hệ thống quản lý trung tâm, nhận lệnh hoạt động từ hệ thống quản lý trung tâm để vận hành. • Big Data: Để các thuật toán machine learning chạy được, và chạy đúng, cần rất nhiều dữ liệu thu thập liên tục từ nhiều máy móc, hệ thống khác nhau: hệ thống nhân sự, hệ thống kế toán, hệ thống vận hành kho bãi, nhà máy, hệ thống bán hàng… Đây là một tập hợp dữ liệu rất lớn. Do đó công nghệ Big Data được ứng dụng trong việc xử lý và phân tích một tập hợp dữ liệu rất lớn và phức tạp mà các ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý được.

Có thể nói thêm rằng dữ liệu là thứ quan trọng số 1 đối với CMCN 4.0. Không có dữ liệu, những thứ mà người ta vẽ ra về CMCN 4.0 chỉ là trên lý thuyết và mãi mãi không bao giờ áp dụng ra thực tế được.

Hiện trạng CMCN 4.0 ở Việt Nam hiện nay

Những tóm tắt sơ qua trên đây đã mang lại cho chúng ta một cái nhín tóm tắt về CMCN 4.0. Vậy ở nước ta việc áp dụng các công nghệ để thích ứng với CMCN 4.0 hiện nay đang ở hiện trạng như thế nào? Có thể nói ở nước ta, những công nghệ cơ bản của cách mạng công nghiệp 4.0 đã bắt đầu được ứng dụng trong một số năm gần đây. Tuy nhiên việc kết hợp các công nghệ để hình thành và xây dựng nên nhà máy thông minh thì hầu như chưa thấy có trong thực tế sản xuất. Về mặt nhân lực, phần lớn lao động Việt Nam hiện nay vẫn đang tham gia vào các hoạt động gia công và lắp ráp đơn giản, do đó chưa được trang bị nhiều về các công nghệ mới. Chính vì vậy, mục tiêu quan trọng nhất của Việt Nam hiện nay đó là nâng cao chất lượng và số lượng nhân lực đáp ứng cuộc cách mạng công nghiệp lần này.

Văn phòng NSCL tổng hợp