Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh trong sản xuất do Bộ Công Thương chủ trì

Hiện nay có các mô hình đo lường hiệu suất và đánh giá năng lực cạnh tranh với những ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Được Bộ Công Thương giao nhiệm vụ, Công ty P&Q Solutions đã tổng hợp và nghiên cứu các mô hình, qua đó đề xuất mô hình về Khung năng lực cạnh tranh.

Các mô hình đo lường hiệu suất và đánh giá năng lực sẵn có

• Mô hình đánh giá sự trưởng thành của hoạt động quản lý chất lượng theo ISO 9004:2018: Tiêu chuẩn này hướng dẫn cho các tổ chức đạt được thành công bền vững trong một môi trường phức tạp, đòi hỏi và luôn thay đổi; hướng dẫn tự đánh giá hệ thống quản lý bao gồm 7 lĩnh vực (tương ứng với 7 chương của tiêu chuẩn) và 31 tiêu chí đánh giá. Về mặt tích cực, ISO 9004:2018 bao gồm hầu hết các yếu tố điển hình của một hệ thống quản lý.
• Mô hình Kinh doanh tuyệt hảo sử dụng trong các Giải thưởng chất lượng quốc gia, dựa trên mô hình Malcome Baldridge: Mô hình này giúp các tổ chức cũng có thể sử dụng để tự đánh giá và hoạch định lộ trình hướng đến việc đạt được năng suất cao hơn. Mô hình Giải thưởng chất lượng quốc gia theo mô hình Malcome Baldrige bao gồm 7 lĩnh vực đánh giá, 17 yếu tố, 40 khía cạnh và 88 câu hỏi.
• Mô hình đánh giá chuỗi cung ứng của Lockheed Martin: Lockheed Martin, một nhà thầu quốc phòng hàng đầu của Hoa Kỳ đã phát triển một bộ thẻ điểm (Scorecard) đánh giá mức độ trưởng thành của việc theo đuổi và thực thi các nguyên lý và công cụ của quản trị tinh gọn của các nhà cung ứng trong toàn chuỗi cung ứng của mình. Mô hình thẻ điểm LEAN của Lockheed Martin phát triển bao gồm 8 lĩnh vực với 31 yếu tố chi tiết cho đánh giá, tạo thành một mô hình định hướng và đánh giá mức độ thực thi Lean Manufacturing đầy đủ và sẵn sàng sử dụng ngay được nhất hiện có. 8 lĩnh vực và 31 yếu tố của mô hình này bao gồm cả các yếu tố mềm trong triển khai Lean Manufacturing như cam kết của lãnh đạo, văn hóa hay cơ cấu triển khai đến những công cụ và tiếp cận hết sức cụ thể của Lean Manufacturing như 5S, Quản lý trực quan, TPM.
• Mô hình đánh giá năng lực doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng trong dự án WBG-SDP (Phát triển năng lực nhà cung ứng được Ngân hàng thế giới kết hợp với Cục Công nghiệp – Bộ Công thương triển khai từ 2018 đến 2021). Mô hình đánh giá mà dự án WBG-SDP sử dụng có 4 lĩnh vực đánh giá (Chiến lược cạnh tranh & Hệ thống quản lý – Triển khai sản phẩm mới – Vận hành sản xuất – Chuỗi cung ứng) với 73 yếu tố đánh giá. Mô hình mà WBG-SDP sử dụng là một mô hình tương đối tổng thể về các yếu tố vận hành sản xuất trong khi duy trì chiều sâu về chuỗi cung ứng. Mô hình này cũng phản ảnh được những thực hành tốt nhất hiện nay trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất và quản trị chuỗi cung ứng, tương thích với các chuỗi cung ứng lớn trong lĩnh vực thiết bị hàng không, ô tô xe máy, điện và điện tử.

Mô hình Đánh giá năng lực cạnh tranh trong sản xuất (do Bộ Công Thương chủ trì năm 2020)

Được Bộ Công Thương giao nhiệm vụ, Công ty P&Q Solutions đã tổng hợp và nghiên cứu các mô hình, qua đó đề xuất mô hình về Khung năng lực cạnh tranh. Sau khi nghiên cứu các mô hình đo lường hiệu suất và đánh giá năng lực, nhóm nghiên cứu tổng hợp nhận diện 7 lĩnh vực năng lực cạnh tranh chính trong sản xuất và đề xuất một Khung năng lực đề xuất gồm các các nội dung: (1) Mô hình năng lực cạnh tranh sản xuất xây dựng trên 7 lĩnh vực và 33 nhóm yếu tố; (2) 90 yếu tố ứng với 33 nhóm yếu tố; (3) Phương pháp đánh giá và cho điểm; (4) Hướng dẫn đánh giá; (5) Mẫu kết quả đánh giá; (6) Hướng dẫn hoạch định kế hoạch cải tiến năng lực cạnh tranh trung hạn.

Tóm tắt các lĩnh vực được đề cập đến trong các mô hình

Mô hình năng lực cạnh tranh sản xuất

Mô hình năng lực cạnh tranh sản xuất & hướng dẫn đánh giá và Kết quả đánh giá

7 lĩnh vực và 33 nhóm yếu tố để đánh giá năng lực cạnh tranh về sản xuất của mỗi công ty

Các lĩnh vực và yếu tố tạo thành khung năng lực cạnh tranh về sản xuất được đề xuất gồm:

Phương pháp đánh giá và cho điểm

Nhóm nghiên cứ đề xuất mô hình tiêu chí đánh giá chung cho các yếu tố với thang điểm 5, và áp dụng chung cho khi đánh giá các yếu tố. Việc sử dụng một bộ tiêu chí đánh giá chung cho các yếu tố trong khung năng lực sẽ giúp cho các đánh giá viên nhanh chóng nhớ, hiểu và thực hành nhất quán cách thức đánh giá và cho điểm.

(Tiêu chí cho điểm đối với yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh sản xuất)

Mô hình này đã được triển khai đào tạo cho hơn 10 công ty và áp dụng tại 6 công ty trong năm 2020.

6 doanh nghiệp sản xuất được giới thiệu, tham gia vào chương trình đánh giá cao tính đột phá trong lựa chọn chủ đề của đề án và đánh giá cao kết quả đạt được ở 3 phương diện:

• Chẩn đoán một cách toàn diện và đáng tin cậy hiện trạng của doanh nghiệp
• Xây dựng được 1 kế hoạch cải tiến trung hạn nhằm dẫn dắt các kế hoạch cải tiến ngắn hạn và gắn kết với chiến lược phát triển của doanh nghiệp
• Các chủ đề cải tiến với ưu tiên ngắn hạn được triển khai một cách hiệu quả trong việc cải tiện thiện trạng và góp phần thay đổi kết quả về mức độ cạnh tranh trong nhóm yếu tố liên quan.

Nhận thấy hiệu quả của mô hình này (Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh về sản xuất), đơn vị tư vấn thực hiện mong muốn trong năm 2021, Bộ Công Thương tiếp tục mở rộng triển khai áp dụng mô hình này trong đánh giá chẩn đoán, hoạch định cải tiến trung hạn và thực hiện các chủ đề cải tiến đến các doanh nghiệp.

Nguồn: P&Q Solution