Hiện nay có rất nhiều hệ thống thiết bị, đường ống, máy móc được đầu tư và chế tạo. Nhằm đảm bảo các hệ thống này có thể hoạt động ổn định, phương pháp chụp chiếu sử dụng tia gamma đang bắt đầu được quan tâm áp dụng tại Việt Nam.
Hệ thống công nghiệp bao gồm rất nhiều thiết bị, phụ kiện như tháp phản ứng, lò nung, thiết bị chưng luyện, quạt, máy bơm, van, đường ống và các dòng lưu chất chảy qua. Có thể nhận thấy rằng, để đảm bảo được hiệu suất của hệ thống thì mức độ ổn định của thiết bị là rất quan trọng. Ngoài ra, do làm việc với các dòng lưu chất với nhiệt độ và áp suất đặc biệt nên khi hệ thống gặp sự cố còn có thể gây ra các tai nạn lao động không đáng có. Vì vậy, phương pháp chụp chiếu được áp dụng để khảo sát mức độ ổn định của các thiết bị trong hệ thống.
Đây là một ứng dụng của kỹ thuật hạt nhân, sử dụng phương pháp soi tia gamma để chụp lại cấu trúc của vật liệu, từ đó phát hiện những bất thường, những khuyết tật. Ngoài ra phương pháp này còn có thể giúp xác định được dòng chảy của các lưu chất trong thiết bị, phân bố của vật chất, trở lực trong từng đoạn thiết bị hay đường ống.
Theo ông Nguyễn Hữu Quang – Giám đốc Trung tâm Ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp, lĩnh vực ứng dụng của kỹ thuật này rất rộng trọng các ngành công nghiệp. Cụ thể như trong ngành công nghiệp hóa chất-lọc hóa dầu, phương pháp này được dùng để xác định các khuyết tật khi chế tạo thiết bị bồn bể, thiết bị phản ứng, hệ thống đường ống; trong ngành công nghiệp đóng tàu dùng để kiểm định chất lượng của các mối hàn; kiểm định chất lượng của các chi tiết đúc.
Lợi ích lớn nhất của ứng dụng chính là khảo sát được chất lượng của hệ thống mà không cần phải dừng việc sản xuất, từ đó giúp các nhà máy đưa ra được phương án bảo trì, sửa chữa phù hợp. Trong nhiều trường hợp, một bộ kết quả khảo sát có thể giúp nhà máy tiết kiệm được hàng triệu đô la do các sự cố rủi do phải dừng hoạt động toàn bộ nhà máy.
Nhóm soi gamma của Trung tâm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân đã thực hiện nhiều đợt khảo sát cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất đem lại lợi ích rõ rệt cho công tác bảo đảm an toàn và duy trì sản xuất. Điển hình là đợt soi khảo sát phát hiện các vị trí tắc nghẽn trên hệ thống dẫn khí flaire, phát hiện tình trạng bên trong các tuyến dẫn xúc tác của hệ thống cracking dầu mỏ.
Với những lợi ích to lớn mang lại, chắc chắn rằng kỹ thuật chụp chiếu sẽ được áp dụng ngày một phổ biến hơn nữa.
Văn phòng NSCL (tổng hợp)