Hàn là một phương pháp sản xuất thường được sử dụng để liên kết các sản phẩm kim loại. Phần lớn các sản phẩm cơ khí như nồi hơi, bình, bồn áp lực, cần trục/cẩu trục, cầu, vỏ tàu thủy, kết cấu nhà máy điện… được tạo ra bởi quá trình hàn. Vì vậy, đảm bảo chất lượng của quá trình hàn là yếu tố vô cùng quan trọng, quyết định đến tuổi thọ, vận hành an toàn và chất lượng của các sản phẩm.
Hiện nay, ở các nước công nghiệp phát triển, vấn đề kiểm soát chất lượng hàn được quan tâm đặc biệt nhằm đảm bảo an toàn cho con người và công trình. Ở nhiều nơi trên thế giới, việc áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 3834 “Yêu cầu chất lượng đối với hàn nóng chảy kim loại” và các tiêu chuẩn khác là yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp sản xuất cơ khí, chế tạo thiết bị.
Tại Việt Nam, tiêu chuẩn ISO 3834 đã được sử dụng làm tiêu chuẩn quốc gia từ năm 2005 với số hiệu là TCVN 7506:2005 và đến năm 2011 được soát xét lần hai với số hiệu là TCVN 7506:2011 (hoàn toàn tương đương với ISO 3834:2005). Tuy nhiên, việc áp dụng tiêu chuẩn này là hoàn toàn tự nguyện, tùy thuộc vào yêu cầu của chủ đầu tư/khách hàng mà toàn bộ yêu cầu hoặc từng phần của tiêu chuẩn sẽ được áp dụng.
Nhìn chung, chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào các yếu tố như máy móc, con người, phương pháp, vật liệu đầu vào và môi trường sản xuất. Để đảm bảo kiểm soát tốt các vấn đề này thì trong sản xuất bằng phương pháp hàn, các tiêu chuẩn đều yêu cầu:
- Vật liệu đầu vào: phải được kiểm tra, xác nhận đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.
- Môi trường sản xuất phải đảm bảo: có các biện pháp để đảm bảo an toàn, chống ăn mòn, gió, mưa, sự ổn định của nguồn điện… nhằm tránh ảnh hưởng đến chất lượng nguyên vật liệu, bán sản phẩm và sản phẩm cuối cùng.
- Máy hàn và các thiết bị có liên quan: phải đảm được kiểm tra, kiểm định, hiệu chuẩn trước khi đưa vào sử dụng.
- Con người: phải được đào tạo và sát hạch cũng như đảm bảo năng lực và kinh nghiệm:
- Quy trình hàn: phải được xây dựng, thử nghiệm, đánh giá và phê duyệt trước khi đưa vào áp dụng để đảm bảo chất lượng hàn theo đúng quy trình đặt ra đồng thời phải cử giám sát theo dõi, kiểm tra việc tuân thủ các quy định.
Việc áp dụng thành công một hệ thống kiểm soát chất lượng hàn theo các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 3834 sẽ góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và đảm bảo an toàn sản phẩm cho các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo có sử dụng hàn là quá trình sản xuất chính. Đồng thời nâng cao vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường, vượt qua các rào cản kỹ thuật trong thương mại và đáp ứng các chuẩn mực quốc tế.
Văn phòng NSCL tổng hợp
